Denek aitortzen dute Euskal Hirigune Elkargoak (EHE) 2017tik aurrera politika publikoetan egindako aurrerapenak, baina azken hilabeteetan bere gobernantza hobetzeko eta, bereziki, gizarte arloko eskumenak zabaltzeko eztabaidak areagotu dira.
Testuinguru horretan, Lyon-eko Metropoliaren esperientzia arretaz aztertzen ari dira gaur egun. Zer da zehazki egitura hori? Eta Euskal Herri iparraldeko bilakaera instituzionalarentzat inspirazio iturri izan ote liteke?
Euskal Hirigune Elkargoaren sorrera: lehen urrats bat
2017an Euskal Hirigune Elkargoa sortzea izan zen hamarkadetan zehar lurralde honetako hainbat eragilek adierazitako eskaera instituzionalari emandako lehen erantzuna.
Orduan, hamar elkargo zituen lurraldea egitura bakarrean batu zen, eta horrela, Euskal Herri iparraldeko 158 herriak lehen aldiz elkartu ziren eguneroko bizitzan eragin zuzena duten eskumen nagusien inguruan: ekonomia, ingurumenaren kudeaketa, garraioa, eta abar.
Egun, 322.000 biztanleri egiten die zerbitzu lurralde honek.
Hasierako aldarrikapena: estatus bereziko lurralde kolektibitatea
EHE sortu aurretik, eskari instituzional nagusia zegoen: estatus bereziko lurralde kolektibitate bat eratzea.
2012ko azaroan, Hautetsien Kontseiluaren Batzar Nagusiak norabide horretan gehiengo zabalez hartu zuen erabakia, eta departamendu mailako erakunde bat sortzea proposatu zuen, eskumen gehigarriak izango zituena —etxebizitza, garraioa, nekazaritza, turismoa, ekonomia, kultura, euskararen sustapena eta mugaz gaindiko lankidetza, besteak beste—.
Gainera, erakunde hori hautetsiek zuzenean hautatua izango liratekeen egitura demokratiko gisa irudikatu zen.
